Tarafından yazılmıştır: MalikTarihinde güncellendi:
Namaz vakitleri ve hesaplamaları
Müslümanlar, beş zorunlu günlük namaza bağlı kalmaktadırlar. Bu namazlar, İslam‘ın temel prensipleri olan oruçla birlikte, doğru bir şekilde yerine getirilmesi için hassas bir uyum gerektirir ve bu nedenle her iki ibadet için doğru zamanların kesin olarak belirlenmesi çok önemlidir. Bu zamanlardan sapmak, namazı veya orucu geçersiz kılabilir.
Bu nedenle, namaz ve oruca özenle bağlı olanlar için doğru hesaplamaların kullanımı, önemli bir zorluk oluşturur. Bu zorluğun temel bir parçası, bazı alimler tarafından sürdürülen yaygın bir yanlış anlamadan kaynaklanmaktadır. Bu yanlış anlama, belirli bir bölge için özel olarak belirlenmiş bir hesaplama kullanmanın doğru namaz vakitlerini garanti ettiği fikrine dayanmaktadır.
Bu varsayım, modern teknolojimizin gün doğumunun açısal konumuna dayalı olarak namaz vakitlerini doğru bir şekilde belirleyebilecek kadar evrimleştiği fikrine dayanmaktadır. Ancak bu varsayım temelde eksik ve namaz vakitlerini belirlemenin ardındaki otantik metodolojinin anlaşılmamasına işaret etmektedir. Bu zaman aralığını hesaplamak için altı kritik anı düşünmek gerekmektedir:
İmsak: Gün doğusunun başlangıcı, hava aydınlanmaya başladığında.
Şuruk (Güneş): Güneşin ufuk çizgisinin üzerinde göründüğü an.
Öğle: Güneşin zenitten inişine başladığı an.
İkindi: Bir nesnenin gölgesinin uzunluğunun, nesnenin öğle vaktindeki gölgesinin bir faktörüne (genellikle 1 veya 2) ulaştığı an.
Akşam: Aslında gün batımı, güneşin ufuk altına doğru kaybolduğu an.
Yatsı: Karanlığın başlangıcı ve havadaki dağılmış ışığın olmaması.
Hz. Muhammed’in döneminde insanlar, namaz vakitlerini güneşin gölgesini gözlemleyerek veya havadaki çevresel ışık seviyelerini kullanarak belirlerdi. Sağlanan grafikte gösterildiği gibi, Zuhur, Asr ve Mağrib namazlarının zamanlamaları güneşin konumuyla ilişkilidir, bu da daha doğru bilimsel hesaplamalara yol açar.
Ancak, Fecr ve İşa namazlarının zamanları güneşin konumuna dayanmaz, bunun yerine hava içindeki ışık seviyesine dayanır. Bu ışık seviyesi, dünyada mevsim, yükseklik, konum, coğrafi engeller ve diğer faktörlerden kaynaklanan değişkenliklerden dolayı öngörülemezdir.
Akşam ve güneş yüksekliği kavramı:
Tabii ki, günbatımından önce ve sonra gökyüzündeki aydınlatma konusunda büyük bir ilgi vardır. Bu aydınlık, alacakaranlık olarak adlandırılır ve güneş ışığının dünyanın ufku boyunca saçılmasıyla oluşur. Akşamın değerlendirilmesi, sokak aydınlatmasını etkinleştirme gibi kararlar için yardımcı olur ve çeşitli amaçlara hizmet eder.
Bilim insanları alacakaranlığı üç aşamaya ayırırlar:
Sivil alacakaranlık [6 derece], deniz seviyesinde görünür ufukla karakterize edilir ve dış aktiviteler için yeterli ışık şiddetine sahiptir;
Deniz alacakaranlık [12 derece], deniz seviyesinde ufuk kaybolur ve yükseklik tespitini zorlaştırır;
Astronomik alacakaranlık [18 derece], gece ile gün arasındaki geçişi gösterir.
Namaz vakitlerini hesaplarken göz önünde bulundurulanlar:
Fecr ve İsha namazları için zamanlara yaklaşırken değişen güneş yükseklik dereceleri kullanılır. Bilimsel alacakaranlık aşamalarına ayarlama çabaları aldatıcı olmuştur. Bu hesaplamalar, Fecr’in başlangıcına – ışık çizgisinin ilk kez yükseldiği ve ufka yayıldığı an – İslam tanımıyla uyuşmamaktadır. ‘Islam alacakaranlığı’ ile ‘astronomik alacakaranlık’ arasında net bir ayrım yapmak esastır. Namaz zaman gözlemlerini etkileyen faktörler, küresel alacakaranlık gözlemleri, Fecr ve İsha namazları için sabit bir hesaplamanın aldatıcı olduğunu vurgular. Güneş açı dereceleri 12° ile 18° arasında değişebilir [veya hatta 9° ile 20° arasında]. Şafak ve akşam alacakaranlığı sürelerini etkileyen birçok faktör vardır:
Mevsim: Fecr ve İsha için ufuk altındaki güneş açıları, bölgeler içinde mevsime göre değişir.
Enlem derecesi: Ekvator’dan uzaklaşma, farklı gözlemlerden görüldüğü gibi daha fazla değişkenlik getirir.
Yükseklik: Dünya üzerindeki çeşitli yükseklikler alacakaranlığın gözlemini etkiler. Çoğu hesaplama deniz seviyesinden başlar, bu da doğruluk eksikliklerine neden olur. Hatta gün batım saatleri bile yükseklige göre değişebilir, bu da alacakaranlıkta varyasyonlara yol açar.
Engeller: Tepeler, dağlar veya coğrafi engeller ufuk görüşünü engeller, farklı zamanlara yol açar. Bu konuda alimler arasındaki uzlaşma farklıdır.
Işık kirliliği/bulutlar: Işık kirliliği veya bulutlar gerçek şafak görüşünü geciktirir ve Fecr için daha düşük dereceli hesaplamalara neden olabilir.
Gözlemci uzmanlığı: Deneyimsiz gözlemciler, ufuktaki ışığı daha sonra algılar, bu da gözlemleri çarpıtabilir.
Dünya çapında belgelenmiş Fecr gözlemleri, Fecr için sabit bir hesaplamanın dünya genelinde güvenilir olmadığını doğrulamaktadır:
Birleşik Krallık’tan alimler (1983): Gözlenen Fecr, 12° ile 16° arasında değişiyordu.
Chicago’dan alimler (1985): Şafak gözlemleri 13° ile 15° arasında kaydedildi.
ABD ve Kanada’daki gözlemler: İslam alacakaranlığı aralığının 12° ile 15° arasında olduğunu öne sürdü.
Riyadh gözlemleri (2004): Şeyh Abdul-Aziz Fauzan liderliğinde, Fecr’i 15° olarak kaydetti.
Birleşik Krallık’taki Hizbul Ulama (1988): Yıllık gözlemler 12° ile 18° arasında değişiyordu.
com tarafından yapılan veri toplama: Fecr için 14,8 ila 17,5° arasında bir aralık ve İsha için 11,2 ila 17,6° arasında bir aralık sağladı.
Pragmatik bir hesaplama yaklaşımı seçme:
‘Islam alacakaranlığı’nda güneşin ufuk altındaki değişken konumu göz önüne alındığında, Müslüman alimler farklı seçenekleri incelemişlerdir:
Yerel gözlemler: Bölgelerin namaz vakitlerini yerel gözlemlere dayandırmasını önermek, özellikle şehir alanlarında engeller ve ışık kirliliği nedeniyle zorlukları beraberinde getirir.
Astronomik şafak: Fecr’i hesaplarken Astronomik Şafak’ı kabul etmek, doğruluk açısından eksik ve kriterleriyle uyuşmamaktadır.
Güvenlik süresi: Tedbir olarak en yüksek veya en düşük zamanları seçmek, iftar saatleriyle çatışmalara neden olabilir.
Çift zamanlar: Fecr ve iftarın (örneğin, oruç için 18°, Fecr için 12°) ayrı zamanlarını belirlemek, karışıklığa ve potansiyel saatlik sapmalara neden olabilir.
Tahmini bölgesel zamanlar: Bölgeler için tahmini zamanları (örneğin 15°) seçmek, kişisel ayarlara olanak tanır ve gayri resmi yerel gözlemlere dayanır. Güvenilir yerel alimleri veya kurumları takip edin.
Namaz vakitlerini hesaplamanın gereksinimleri, namaz vakitleri belirlenmeden önce çeşitli kritik parametrelerin belirlenmesini gerektirir:
Hedef konumun enlemi: Enlem, bir noktanın dünya yüzeyindeki kuzey-güney pozisyonunu temsil eden coğrafi bir koordinatı belirtir. -90° ile 90° arasında değişen bu değerler, pozitif değerlerin ekvatorun üzerinde ve negatif değerlerin altında olduğu anlamına gelir. Enlem, ondalık dereceler cinsinden ifade edilmelidir. Örneğin, Jakarta’nın konumu 6°12’G’dir, bu da -6,2 dereceye eşittir.
Hedef konumun boylamı: Boylam, dünya yüzeyinde doğu-batı pozisyonunu belirten coğrafi bir koordinatı ifade eder. -180° ile 180° arasında değişen bu değerler, pozitif değerlerin doğu yarımkürede ve negatif değerlerin batı yarımkürede olduğu anlamına gelir. Enlem gibi boylam da ondalık dereceler cinsinden ifade edilmelidir.
Hedef konumun yüksekliği: Deniz seviyesinden yükseklik, gün doğumu ve gün batımı hesaplamalarında önemlidir. Daha yüksek yükseklikler, daha erken gün doğumlarını ve daha geç gün batımlarını gösterir. Yükseklik metrekare cinsinden belirtilmelidir.
Hedef konumun zaman dilimi: Zaman dilimi, dünya genelinde yasal, ticari ve sosyal amaçlar için standartlaştırılmış zamanı takip eden küresel bir bölgeyi ifade eder. Ülkelerin çoğu, Koordinatlı Evrensel Zaman’dan (UTC) tam saatlerle (UTC-12:00 ila UTC+14:00) farklılık gösterir, bazen 30 veya 45 dakika ile. Zaman dilimi değeri, doğu yarımkürede pozitif ve batı yarımkürede negatif olacak şekilde UTC’den saat farkını temsil eden ondalık dereceler cinsinden ifade edilmelidir.
Asr’da gölge uzunluğu faktörü: Bu parametre, Asr namazı için zamanı belirler. İki düşünce okulu vardır: Şafiî ve Hanefi. Şafiî’nin Asr’i, bir nesnenin gölgesinin öğle vaktindeki gölgesinin uzunluğuna eşit olduğu anda başlar (faktör = 1). Hanefi’nin Asr’i, gölge uzunluğunun iki katı nesne uzunluğuna ek olarak öğle vaktindeki gölge uzunluğu olduğunda başlar (faktör = 2).
İmsak ve İsha’da güneş yüksekliği: Bu yöntem tam olarak doğru olmasa da, bazı görüşlere göre Fecr, güneş doğduktan sonra hava aydınlanmaya başladığında başlar, İsha ise güneş battıktan sonra hava karardığında başlar. Bu zamanlar, güneş yüksekliğinin ufuk altında 12 ila 18 derece arasında olduğu anlarda meydana gelir. Bu yükseklikler genellikle Fecr açısı ve İsha açısı olarak adlandırılır. 18 derece astronomik standarda rağmen, farklı ülkeler ve kuruluşlar kendi geleneksel uygulamalarını belirlemişlerdir.
Yaygın küresel uygulamalar:
İşte dünya genelinde yaygın olan bazı uygulamaların bir özeti:
MWL (Muslim World League) yöntemi:
İmsak için 18° ve İsha için 17°.
Avrupa, Uzak Doğu ve ABD’nin bazı bölgelerinde yaygın olarak kullanılır.
ISNA (Islamic Society of North America) yöntemi:
Hem Fecr hem de İsha açıları 15° olarak ayarlanmış.
Öncelikle ABD ve Kanada dahil Kuzey Amerika’da takip edilir.
Umm al-Qura Üniversitesi yöntemi:
İmsak için 18,5° ve İsha için Magrib’den 90 dakika sonra sabit zaman.
Özellikle Mekke’de olmak üzere Suudi Arabistan’da kullanılır.
Körfez Bölgesi yöntemi:
İmsak için 19,5° ve İsha için Magrib’den 90 dakika sonra sabit zaman.
Birleşik Arap Emirlikleri ve Kuveyt gibi Körfez Bölgesi ülkeleri tarafından yaygın olarak benimsenir.
Cezayir dini İşler ve vakıflar bakanlığı yöntemi:
İmsak için 18° ve İsha için 17°.
Cezayir’de takip edilir.
Karachi yöntemi (Islamitische Wetenschappen Universiteit, Karachi):
Hem İmsak hem de İsha açıları 18° olarak ayarlanmış.
Pakistan, Afganistan, Bangladeş ve Hindistan’da uygulanır.
Diyanet İşleri Başkanlığı (Türkiye’nin Dini İşler Dairesi) yöntemi:
İmsak için 18° ve İsha için 17° (MWL ile benzer).
Türkiye tarafından benimsenmiştir.
Mısır genel anket otoritesi yöntemi:
İmsak için 19,5° ve İsha için 17,5°.
Afrika, Suriye ve Lübnan’da kullanılır.
EgyptBis (Mısır Genel Anket Otoritesi) yöntemi:
İmsak için 20° ve İsha için 18°.
Mısır yönteminin başka bir versiyonu.
Kemenag (Endonezya Cumhuriyeti Dini İşler Bakanlığı) yöntemi:
İmsak için 20° ve İsha için 18°.
Endonezya’da takip edilir.
MUIS (Singapur İslami İşler Konseyi) yöntemi:
İmsak için 20° ve İsha için 18°.
Singapur’da uygulanır.
JAKIM (Malezya İslami Gelişim Departmanı) yöntemi:
Hem İmsak hem de İsha açıları 12° olarak ayarlanmış.
Fransa’da yaygın olarak kullanılır.
France15 yöntemi:
Hem İmsak hem de İsha açıları 15° olarak ayarlanmış.
Fransa’da uygulanır.
France18 yöntemi:
Hem Fecr hem de İsha açıları 18° olarak ayarlanmış.
Fransa’da uygulanır.
Tunus dini İşler bakanlığı yöntemi:
Hem İmsak hem de İsha açıları 18° olarak ayarlanmış.
Tunus’ta takip edilir.
Tahran yöntemi (Tahran Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü):
İmsak için 17,7° ve İsha için 14°.
Tahran, İran’da benimsenmiştir.
Câferî yöntemi (Şia İthna Ashari):
İmsak için 16° ve İsha için 14°.
Dünya genelinde bazı Şii topluluklarında uygulanır.
Sonuç:
Şehir yaşamı, Fecr namazı için doğru gözlemi engellerken, diğer namaz vakitleri bilgisayar programları olmadan daha başarılı bir şekilde belirlenebilir. Yanlış varsayımlar arasında Astronomik Şafak’ı Fecr’in başlangıcıyla eşdeğer tutmak, sabit derecelerin evrensel olduğunu düşünmek ve kesin namaz vakitlerinin genel hesaplamalardan elde edileceğine inanmak yer almaktadır.
Bu varsayımlardan hiçbiri doğru değildir. Bu ikilemi ele almak, konum başına doğru hesaplamalar yapmayı veya Fecr ve İsha’nın değişken doğasından dolayı bir yaklaşık yöntemi benimsemeyi içerir. Son seçenek, pratik yönleri göz önüne alındığında, mevcut bağlamda önerilmektedir.
Avrupa’da çeşitli düşünce okullarına dayalı çeşitli mezhepler bulunmaktadır. Bu nedenle, tüm camilerin günlük ve aylık namaz vakitlerini topladık, bu sayede kendi hesaplamalarımızı yapmak yerine camilerin gerçek namaz zamanlarını gösteriyoruz.